Kriodestruksiya - kriocərrahi üsul olaraq, dəri və selikli qişaların, habelə daxili orqanların xoşxassəli və bədxassəli formasiyalarının müalicəsində minimal invaziv metoddur. Prosedurun mahiyyəti -196 ° C-dən çox aşağı qaynama nöqtəsinə malik olan maye azotdan istifadə olunmaqla patoloji cəhətdən dəyişilmiş toxumaların idarə olunan sürətli dondurulması və sonradan dondurulmuş nahiyyənin yavaş əriməsidir. Kriodestruksiya cərrahi bir üsuldur və ən çox otorinolaringologiya, dermatologiya, kosmetologiya, estetik tibb, ginekologiya və qarın boşluğu cərrahiyyəsində istifadə olunur.
Kriodestruksiya - dəri törəmələrinin bütün spektrinin ən populyar müalicə növlərindən biridir: ziyillər, papillomalar, genital ziyillər və digər dəri problemləri kriodestruksiyanın köməyi ilə müalicə olunur. Bu metoddan istifadə edərək, həm də damar və ya piqment təbiətli patoloji törəmələrdən xilas ola bilərsiniz.
Kriodestruksiya, geniş spektrli bir sıra xəstəliklərin müalicəsi üçün istifadə olunur.
Otorinolaringologiyada: badamcıqların kriodestruksiyası, xroniki tonzillit, faringit və limfa qranulların , eləcə də xoruldamanın müalicəsində istifadə olunur.
Ginekologiyada: uşaqlıq boynu eroziyası , uşaqlıq boynunun displaziyası, kondiloma, sütunlu epitelin ektopiyası, leykoplakiya və digər patologiyaların müalicəsində istifadə olunur.
Bu müasir metodologiya bir çox hallarda cərrahi əməliyyatı əvəz etmə imkanı verir.Kriodestruksiya metal ucu əməliyyat üçün maye azotla -190 ° C temperaturda soyudula bilən xüsusi kriocərrahi cihaz və alətlərdən istifadə etməklə həyata keçirilir.
Əsas toxumaların kriodestruksiyası üç ardıcıl mərhələdə həyata keçirilir:
· Krio-lezyon - toxuma rənginin ödem əlamətləri ilə dəyişməsini makroskopik olaraq ortaya qoyur, aşağı temperaturla müalicəsi səbəbiylə innervasiyada , rekonstruksiya və toxuma rəngində dəyişikliyi aşkar edir;
· krionekrotik faza - ümumi damar trombozu səbəbindən yaranan nekroz ilə müşayiət olunan işemiya;
· bərpa - normal epitelial qatının bərpası.
Sürətli soyutma nəticəsində dəri qalın, solğun və soyuq olur və həssaslıq itir. Bu anda yüngül iynəbatırma, yüngül yanma və cüzi narahatlıq hissi ola bilər. Sonra kollateral ödem və hiperemiya meydana çıxır. Bu mərhələ 1 və ya 3 saat arasında davam edə bilər, bundan sonra nekrotik maye ilə bir epidermal kisə görünür və sonra qabıq əmələ gəlir . Yaranmış kisə bir neçə gün ərzində həll olunur. 2 -6 həftəlik bir dövr ərzində nekroz tamamilə yox olur. Kriodestruksiyanın aparıldığı yerdə bir qayda olaraq, kiçik, çəhrayı bir ləkə qalır, sonra 6 ay ərzində orqanotipik toxumaların tam bərpası və regenerasiyası baş verir.
Kriodestruksiya təmaslı və ya təmassız toxuma soyutma üsulu ilə həyata keçirilə bilər:
· təmaslı üsul - maye azotla soyudulmuş toxuma ilə birbaşa təmasda olmaqdan ibarətdir;
· təmassız üsul - krio-nebulizerdən istifadə edilərək buxar maye azot axını vasitəsilə patoloji zonaya təsirini nəzərdə tutur .
Kriodestruksiyanın üstünlükləri:
· kriodestruksiya mərkəzi ətrafdakı toxumalardan aydın şəkildə ayrılır, "bioloji ətalətə " malikdir və ətrafdakı toxumaların yalnız minimal perifokal reaksiyasına səbəb olur ;
· yerli toxuma dondurulması, bir qayda olaraq, kronekrozun mərkəzini əhatə edən sağlam hüceyrələrə əhəmiyyətli dərəcədə zərər verilmədən həyata keçirilir;
· sürətli soyuducu təsiri altında həssas sinir uclarının sürətli məhv edilməsi ilə əlaqədar canlı toxumalara yerli kriogen təsirlərin ağrısızlığı;
· kriocərrahi təsirlərin qansız gedişatı;
· böyük damar divarlarının aşağı temperatura qarşı yüksək müqaviməti , tamamilə dondurulduqdan sonra da normal qan axınının bərpa olunmasına gətirib çıxarır (bu , bu damarların hətta yaxınlığında belə dəyişilmiş toxumaların təhlükəsiz kriodestruksiyasına imkan verir );
· məhv dərəcəsinin dozalanması;
· krioterapiyaya məruz qalan toxumaların tam (orqanotipik) bərpası ;
· kriodestruksiya kobud çapıq dəyişikliklərinə səbəb olmur;
· bədənin immunoreaktiv sistemlərinin funksiyalarının aktivləşdirilməsi ;
· fəsadların minimum sayı.
Prosedura əks göstərişlər kəskin yoluxucu xəstəliklər və iltihablı proseslərin olmasıdır. Bəzi hallarda, prosedur neoplazmanın böyük ölçüsünə və əlçatmaz yerlərdə yaranmış patoloji dəyişikliklərə görə tətbiq edilə bilməz.